03 Apr Ελεγχόμενη η έξοδος από το City – Forbes Cyprus
ΕΛΕΓΧOΜΕΝΗ Η EΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ CITY
ΖΗΤΗΣΑΜΕ ΑΠΟ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΠΟΥ ΖΕΙ ΤΟ CITY ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ, ΝΑ ΜΑΣ ΔΩΣΕΙ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΝΔΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΕΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΛΟΓΩ ΤΩΝ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΩΝ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΟΥ BREXIT. Ο ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΥΗ ΛΟΐΖΟΥ, ΣΥΝΕΤΑΙΡΟ ΣΤΗΝ LOIZOU & CO ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ.
Ποιο είναι το γενικότερο κλίμα που επικρατεί σήμερα στο City του Λονδίνου λόγω των εξελίξεων ή καλύτερα της αβεβαιότητας γύρω από το ζήτημα του Brexit;
Το αδιέξοδο στο τι μέλλει γενέσθαι για την τελική μορφή που θα πάρει η ρύθμιση παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών του City του Λονδίνου προς τις εταιρείες και τα νοικοκυριά που βρίσκονται στην επικράτεια των υπολοίπων 27 κρατών-μελών, έχει μετατραπεί σε ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα των συνομιλιών μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ. Αυτή η εξέλιξη αν και ήταν αναμενόμενη στους κύκλους του Σίτυ, εντούτοις, δημιουργεί αρκετούς πονοκεφάλους όσον αφορά την διασφάλιση της ομαλής διεκπεραίωσης των διαφόρων χρηματοπιστωτικών εργασιών κατά την επόμενη μέρα που επίσημα πλέον η Βρετανία θα βρεθεί εκτός της ΕΕ. Και ειδικότερα μετά την λήξη των διαφόρων μεταβατικών περιόδων που έπονται της τελικής ημερομηνίας εξόδου. Το Σίτυ, αφενός μεν βρίσκεται σε επιφυλακή παρακολουθώντας από κοντά τις απανωτές εξελίξεις, αφετέρου δε, προετοιμάζεται για το χειρότερο πιθανό αποτέλεσμα. Αν και το χειρότερο από όλα είναι η ύπαρξη και μόνο της αβεβαιότητας. Παρόλα αυτά, οι χρηματοοικονομικοί κολοσσοί που βρίσκονται εγκατεστημένοι στο Σίτυ, δεν έχουν την πολυτέλεια να βασιστούν σε σενάρια που πιθανόν να θέτουν σε κίνδυνο ή ακόμη να μην διασφαλίζουν την ομαλή διεξαγωγή των εργασιών τους στο εγγύς μέλλον. Για τον λόγο αυτό σχεδόν όλοι οι μεγάλοι κολοσσοί έχουν μεταφέρει συγκεκριμένο αριθμό εργασιών τους σε πόλεις όπως η Φρανκφούρτη, Παρίσι, Μιλάνο, Μαδρίτη και Δουβλίνο.
Πως έχουν επηρεαστεί οι επαγγελματίες που ασχολούνται με το Wealth Management και το Investment Banking και εδρεύουν στο Λονδίνο από αυτές τις εξελίξεις;
Αυτό που έχω διαπιστώσει από διάφορες συνομιλίες με συναδέλφους στο Σίτυ, είναι πως οι τραπεζίτες άρχισαν σιγά-σιγά να εξοικειώνονται με την ιδέα ότι ίσως στο μέλλον να βρεθούν σε μια από τις προαναφερόμενες πόλεις αντί του Λονδίνου. Εξάλλου, μερικές από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες προσφέρουν κίνητρα στους υπαλλήλους τους που θα αποφασίσουν να μεταφερθούν οικειοθελώς σε μια άλλη πόλη, στην παρούσα φάση. Επίσης, όταν οι τραπεζικοί οργανισμοί προβαίνουν σε καινούργιες προσλήψεις προσωπικού, ρωτάνε κατά πόσο κάποιος είναι διατεθειμένος να μετακινηθεί εκτός Λονδίνου, και συγκεκριμένα σε πόλη της ΕΕ, αν και εφόσον του ζητηθεί από την εταιρεία. Παρόλα αυτά, το Σίτυ και το Λονδίνο γενικότερα παραμένει η πρώτη επιλογή στην Ευρώπη από τους επαγγελματίες που ασχολούνται με το wealth management και το investment banking.
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΗ
Ποιες είναι οι αντιδράσεις που λαμβάνετε από πελάτες σας; Ποιες είναι οι βασικότερες τους ανησυχίες;
Στην περίπτωση της Loizou & Co, δραστηριοποιούμαστε στο τομέα της επενδυτικής τραπεζικής και συμβουλευτικών υπηρεσιών.Οι πελάτες μας είναι ως επί το πλείστον έμπειροι επενδυτές, όπως επενδυτικά ταμεία ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity), επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capital) καθώς επίσης family offices. Οι ανησυχίες τους έχουν να κάνουν περισσότερο με τις επιπτώσεις και ειδικότερα την επιμήκυνση της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας στην οικονομία, ένεκα του Brexit και λιγότερο με τις καινούργιες ρυθμίσεις που αναμένεται να προκύψουν στον χρηματοοικονομικό τομέα. Παρόλα αυτά, αξιοποιούν πλήρως την ύπαρξη των υφιστάμενων χαμηλών επιτοκίων ώστε να μοχλεύσουν τα κεφάλαιά τους και να τα επενδύσουν σε πολύ καλές ευκαιρίες τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Πιστεύετε πως το Λονδίνο θα εξακολουθήσει να αποτελεί την χρηματοοικονομική πρωτεύουσα της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια;
Το Brexit πλήττει αναγκαστικά την εμβέλεια του Σίτυ. Ένεκα της αβεβαιότητας που επικρατεί, οι χρηματοοικονομικοί κολοσσοί αποφάσισαν δικαιολογημένα να μεταφέρουν προσωπικό προς ενίσχυση των υφισταμένων τους μονάδων στις διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις ανεξαρτήτως από τη τελική μορφή που θα έχουν οι συνομιλίες της Βρετανίας και της ΕΕ για το επίμαχο αυτό ζήτημα. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν διαφάνηκε οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες να τάσσονται υπέρ μιας ολικής εξόδου από το Σίτυ. Το Λονδίνο, όπως η Νέα Υόρκη και το Χονγκ Κονγκ, κατέχουν τεράστια μερίδια αγοράς στον χρηματοοικονομικό τομέα, τα οποία αποκτήθηκαν μέσα σε μεγάλο χρονικό διάστημα. Αξίζει να αναφερθεί ότι στον ευρύτερο χρηματοοικονομικό τομέα του Λονδίνου, εργοδοτούνται πέραν των 750.000 ατόμων, εκ των οποίων σχεδόν 500.000 εργάζονται στο τετραγωνικό μίλι του Σίτυ με το 20% να στελεχώνεται από πολίτες από χώρες μέλη της ΕΕ. Τα άλλα δύο κυριότερα χρηματοοικονομικά κέντρα, αυτό της Νέας Υόρκης και του Χονγκ Κονγκ, εργοδοτούν πέραν του 1.000.000 και των 400.000 ατόμων αντίστοιχα, σε παρόμοιου τύπου επαγγέλματα. Στην Φρανκφούρτη ο συγκρίσιμος αριθμός είναι περίπου 70.000. Στον παρόν στάδιο υπολογίζεται ότι έχουν μεταφερθεί 2.000 – 5.000 θέσεις εργασίας από το Σίτυ προς πόλεις της ηπειρωτικής Ευρώπης. Δεν βλέπω με ποιο τρόπο μια άλλη ευρωπαϊκή πόλη θα μπορούσε να αντικαταστήσει το Λονδίνο μιας και η έξοδος των τραπεζιτών από το Σίτυ είναι σχετικά μικρή, ενώ οι μετακινήσεις δεν φαίνεται να είναι προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση αλλά, μέχρι στιγμής, διαμοιράζονται μεταξύ 2-3 διαφορετικών πόλεων. Την ίδια στιγμή υπολογίζεται ότι στο Λονδίνο υπάρχουν πέραν των 50.000 κενών θέσεων εργασίας σχετικές με τον χρηματοοικονομικό τομέα, ενώ οι εμπορικές μισθώσεις ακινήτων στο Σίτυ έχουν ξεπεράσει τα 7,5 εκατομμύρια τετραγωνικά πόδια κατά την προηγούμενη χρονιά. Προσωπικά, δεν πιστεύω τόσο η Βρετανία όσο και η ΕΕ να φτάσουν στα άκρα για ένα τόσο ζωτικής σημασίας θέμα. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα είναι κερδισμένες καμία από τις δύο πλευρές, μιας και οι μεγάλοι κερδισμένοι θα είναι μάλλον η Νέα Υόρκη και το Χονγκ Κονγκ. Το Σίτυ αποτελείται από ταλαντούχα, καταξιωμένα και έμπειρα στελέχη που θα βρουν τους σωστούς τρόπους να προσαρμοστούν και να διατηρήσουν την υπεροχή του Σίτυ ως η χρηματοοικονομική πρωτεύουσα της Ευρώπης.
ΚΛΕΙΔΙ Η ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ
Ποια είναι η σημαντικότερη παράμετρος που θεωρείτε πως πρέπει να συμφωνηθεί με την ΕΕ, ώστε το Λονδίνο να μην απολέσει τον προαναφερόμενο τίτλο;
Η βρετανική κυβέρνηση φαίνεται ότι προσπάθησε να διασφαλίσει μια προνομιακή συμφωνία πάνω στην βάση της αμοιβαίας αναγνώρισης (mutual recognition), η οποία θα προνοούσε την συνεχιζόμενη πρόσβαση της Βρετανίας στην ενιαία αγορά μετά την έξοδό της από την ΕΕ. ‘Ομως το ενδεχόμενο τέτοιας συμφωνίας φαίνεται να είναι απομακρυσμένο. Η ΕΕ απέκλεισε τον οποιοδήποτε προνομιακό χειρισμό της Βρετανίας, αν και το είχε πράξει στο παρελθόν, σε ένα μεγάλο βαθμό, στην περίπτωση της Ελβετίας. Παρόλα αυτά, μερίδιο ευθύνης έχει και η βρετανική πλευρά ένεκα των κόκκινων γραμμών που έθεσε κατά την έναρξη των διαπραγματεύσεων βάση των πολιτικών υποσχέσεων που καλώς ή κακώς δόθηκαν στον βρετανικό λαό προ του δημοψηφίσματος. Συγκεκριμένα, την ανάκτηση του ελέγχου των συνόρων και την μη συμμετοχή στον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ. Τέτοιες προϋποθέσεις αποκλείουν την Βρετανία από την απρόσκοπτη πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Εξάλλου γι’ αυτούς τους λόγους η βρετανική κυβέρνηση δεν αποσκοπεί ούτε σε μια συμφωνία τύπου Νορβηγίας με πιθανή ένταξη της χώρας στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) ή τουλάχιστον στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ). Τέτοιου είδους εξελίξεις θα περιόριζαν στο ελάχιστο δυνατό βαθμό τη ζημιά στο Σίτυ. Παρόλα αυτά η ΕΕ, αν και επισήμως μέχρι στιγμής το έχει διαψεύσει, φαίνεται να αποδέχεται την χρηματοπιστωτική ισοδυναμία (financial equivalence) ως μια πιθανή λύση πρόσβασης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του Σίτυ στην ενιαία αγορά. Δυστυχώς αυτό δεν κρίνεται ως το ιδανικό σενάριο από τη πλευρά του Σίτυ, ένεκα της υπάρχουσας επιλογής της ΕΕ να διακόψει την αναγνώριση της ισοδυναμίας με ένα μήνα προθεσμία, αν κρίνει ότι οι εσωτερικές χρηματοπιστωτικές ρυθμίσεις στη Βρετανία αποκλίνουν από αυτές της ΕΕ. Επίσης, το υφιστάμενο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής ισοδυναμίας έχει κριθεί μη επαρκές και χρειάζεται αρκετές τροποποιήσεις από την ίδια την ΕΕ. Αρκετοί επαγγελματίες του Σίτυ, εκ των οποίων μερικοί από τους συνεργάτες μας, έχουν προσφέρει εκτενή ανάλυση πάνω στο θέμα υπό τη μορφή ανοικτού διαλόγου με εμπειρογνώμονες που έχουν τοποθετηθεί ανοικτά επί του θέματος. Πιστεύω ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων η Βρετανία θα πετύχει μια συμφωνία ενισχυμένης ισοδυναμίας (enhanced equivalence) ή τουλάχιστον μια συμφωνία βελτιωμένης ισοδυναμίας (improved equivalence), η οποία θα καλύπτει ένα ευρύτερο φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων και με περισσότερη διάρκεια. Αυτό κατά την δική μου άποψη είναι αναγκαίο ώστε να διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα τόσο στην Βρετανία όσο και στην ΕΕ. Υπάρχει επίσης και η εναλλακτική άποψη στους κύκλους του Σίτυ, ότι είναι καλύτερα να αποφευχθεί η δέσμευση της Βρετανίας σε μια συμφωνία πάνω στη βάση της ισοδυναμίας ώστε το Σίτυ να μην είναι έρμαιο των διαφόρων ρυθμίσεων των Βρυξελλών. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η πρόσβαση στην ενιαία αγορά θα μπορούσε να επιτευχθεί κατά πάσα πιθανότητα στη βάση της χορήγησης απαλλαγών, όπως για παράδειγμα, υπό τη μορφή αντιστρεπτών συναλλαγών (reserve solicitation). Χωρίς την ισοδυναμία, η Βρετανία ίσως μπορέσει να σχεδιάσει ένα πιο ελκυστικό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο θα βελτιώσει την υπόληψη του Σίτυ και το Λονδίνο να ανταγωνιστεί ακόμη καλύτερα με τη Νέα Υόρκη.
Είστε επίσης πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Τραπεζιτών Μεγάλης Βρετανίας ο οποίος αριθμεί εκατοντάδες μέλη, Έλληνες και Κύπριους, που εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ποιες οι σημαντικότερες τους ανησυχίες και ποια κατεύθυνση τους δίνεται ως Σύνδεσμος;
Η κατάσταση που επικρατεί ένεκα της αβεβαιότητας της τελικής μορφής που θα πάρει το Brexit δημιουργεί μια σωρεία ερωτηματικών τόσο για τους Έλληνες, όσο για τους Κύπριους αλλά και για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες που βρίσκονται στο Λονδίνο και εργάζονται στο Σίτυ. Πάνω απ’ όλα, το δίλημμα παραμονής στο Λονδίνο ή μεταφοράς σε άλλη ευρωπαϊκή πόλη θα γίνεται ακόμη πιο έντονο ενόσω διανύουμε την περίοδο αυτή. Αν και η Συμφωνία Αποχώρησης της 25ης Νοεμβρίου 2018 δεν έχει επικυρωθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, η Πολιτική Δήλωση μεταξύ της Βρετανίας και της ΕΕ φαίνεται να διασφαλίζει τα δικαιώματα διαμονής των Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία. ‘Ως Ένωση Ελλήνων Τραπεζιτών Μεγάλης Βρετανίας (Hellenic Bankers Association – UK), έχουμε διοργανώσει πρόσφατα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ένα ενημερωτικό σεμινάριο όσον αφορά τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών που βρίσκονται στη Βρετανία και τί χρειάζεται κάποιος να κάνει ώστε να παραμείνει στη χώρα μετά την έξοδο από την ΕΕ. Αν κάποιος δεν είναι κάτοχος Βρετανικού διαβατηρίου, τότε πρέπει να γνωρίζει τις συγκεκριμένες ημερομηνίες και τις μεθόδους υπολογισμού διάρκειας, βάση τις οποίες θα επισυνάψει την αίτηση παραμονής του. Τηρούμε τα μέλη μας ενήμερα, μιας και αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Τόσο οι συγκεκριμένες ημερομηνίες, όσο οι υπολογισμοί διάρκειας δύναται να αλλάξουν εξαιτίας της αβεβαιότητας που επικρατεί και ενδεχομένως μιας πιθανής αναβολής της προκείμενης ημερομηνίας εξόδου. Εξάλλου, έχουμε διευρύνει το δίκτυο της Ένωσης σε άλλες χώρες της ΕΕ, ώστε να κρατηθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας με τα μέλη μας τα οποία έχουν μετακινηθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένου της Ζυρίχης. Με τον τρόπο αυτό η Ένωση δύναται να φέρει σε επικοινωνία τα μέλη μας που ενδεχομένως μετακινηθούν μελλοντικά, αλλά ταυτόχρονα να είναι σε θέση να βοηθήσει όσους θελήσουν να επανέλθουν στο Λονδίνο.
ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ ΚΟΛΟΣΣΟΥΣ
Στην Κύπρο ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πως θα επηρεαστεί η οικονομία από ένα επερχόμενο Brexit. Υπάρχουν κίνδυνοι αλλά και ευκαιρίες. Ποια η δική σας εκτίμηση;
Πιστεύω ότι η Κύπρος στα διάφορα ζητήματα που σχετίζονται με το Brexit, θα συνεχίσει να ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό την γραμμή πλεύσης της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την κυπριακή οικονομία είναι οι δασμοί που πιθανόν να επωμιστούν οι εξαγωγές κυπριακών προϊόντων προς την Βρετανία, ειδικότερα αν η Βρετανία δεν παραμείνει μέρος της Τελωνειακής Ένωσης και δεν εφαρμοστούν διμερείς συμφωνίες ή οι τυπικοί κανόνες της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου (WTO). Ο τουριστικός τομέας της Κύπρου, καθώς επίσης και των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, ενδέχεται να υποστεί μείωση κρατήσεων από τη Βρετανία ένεκα της συνεχιζόμενης υποχώρησης της Στερλίνας. Ωστόσο, με βάση την υφιστάμενη Συμφωνία Αποχώρησης και της Πολιτικής Συμφωνίας, δεν δεικνύεται ότι θα είναι απαραίτητη η εξασφάλιση βίζας για τουρίστες από τη Βρετανία προς τις ΕΕ-27 μετά την έξοδο από την ΕΕ. Κατά την άποψή μου, η Κύπρος θα μπορούσε να ενισχυθεί ως ένα περιφερειακό οικονομικό κέντρο με προοπτική να αυξήσει την επιρροή της σε διεθνές επίπεδο, εάν καταφέρει να προσελκύσει εταιρείες που θέλουν βάση στην ΕΕ. Ίσως να μην είναι ο πιο κατάλληλος προορισμός για τους χρηματοοικονομικούς κολοσσούς, αλλά σίγουρα είναι μια πολύ καλή λύση για μικρότερου βεληνεκούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς ή εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων που επιζητούν εξειδικευμένες υπηρεσίες. Η Κύπρος προσφέρει ευρέως την ομιλία της αγγλικής γλώσσας, καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό και νομοθεσίες που είναι εναρμονισμένες με τα αγγλικά πρότυπα. Παρόλα αυτά, η πιθανή ανάπτυξη μοντέρνας εμπορικής υποδομής στην Κύπρο, για παράδειγμα ενός οργανωμένου εμπορικού κέντρου πάνω στα πρότυπα του Canary Wharf Estate, θα δρούσε ως ένας καταλυτικός παράγοντας ώστε η Κύπρος να μπορέσει να είναι ανταγωνιστική έναντι των υπολοίπων πιθανών ευρωπαϊκών χρηματοοικονομικών προορισμών. Ένας άλλος τομέας ο οποίος θα μπορούσε δυνητικά να επωφεληθεί από το Brexit είναι αυτός της εκπαίδευσης και κυρίως των ιδιωτικών πανεπιστημίων λόγω της πιθανής περαιτέρω προσέλευσης ιδρυμάτων τριτοβάθμιας αλλά και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Κύπρο.