11 Feb The Nomads of the Post-Early Digital Era
Οι νομάδες της μετα-πρώιμης ψηφιακής εποχής
ΛΟΥΗΣ ΛΟΪΖΟΥ Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Τεχνολογίας
Διανύουμε την πρώιμη φάση της ψηφιακής εποχής, η οποία χαρακτηρίζεται από την άνθιση του ψηφιακού εμπορίου, τη μαζική χρήση των έξυπνων συσκευών και την καθιέρωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ξεκίνησε το 1990 όταν ο Tim Berners-Lee έθεσε σε λειτουργία τον πρώτο διακομιστή του Παγκόσμιου Ιστού, ενώ σημαδεύτηκε από την απογείωση του λειτουργικού συστήματος Windows το 1995, την έλευση της μηχανής αναζήτησης Google το 1998, καθώς επίσης τη δημιουργία του δικτύου Facebook το 2004 σε συνδυασμό με το λανσάρισμα της συσκευής iPhone το 2007. Τη δράση των Bill Gates, Steve Jobs, Larry Page και Mark Zuckerberg πολλαπλασίασαν επιχειρηματίες όπως ο Jeff Bezos της Amazon και Reed Hastings της Netflix, αποδεικνύοντας ότι εμπορικές δραστηριότητες μπορούν να διεκπεραιωθούν διαδικτυακά. Αρκετοί άλλοι υιοθέτησαν τη βασική αυτήν αρχή επιτυχώς, ώστε οι δρόμοι των πόλεών μας να φιλοξενούν σήμερα, για παράδειγμα, λιγότερα τραπεζικά υποκαταστήματα και ταξιδιωτικά πρακτορεία.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα των εξελίξεων, παρατηρούμε τη ραγδαία άνοδο των ψηφιακών νομάδων, κυρίως ανεξάρτητων επαγγελματιών, των οποίων η συμμετοχή στην ψηφιακή οικονομία επιτρέπει να εργάζονται εξ αποστάσεως και να ταξιδεύουν από το ένα μέρος στο άλλο. Περί τα τέλη του 2022, υπήρχαν πέραν των 30 εκατομμυρίων ψηφιακών νομάδων παγκοσμίως, ενώ ο αριθμός τους αναμένεται να διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα χρόνια. Αποτελούνται από άτομα νεαρής ηλικίας (κατά μέσο όρο 32 ετών) με άρτιες δεξιότητες και γνώσεις τεχνολογίας. Συνήθως μετακινούνται ανά 6-12 μήνες και νοουμένου ότι υπάρχει διαδικτυακή κάλυψη μπορούν να βρεθούν οπουδήποτε. Το Μπαλί θεωρείται κομβικό μέρος για τους ψηφιακούς νομάδες, ενώ η Λισαβόνα στέφεται ως η δημοφιλέστερη ευρωπαϊκή πόλη. Ποια η διαφορά, λοιπόν, στην εγκατάσταση σε μια μεγαλούπολη, όπως η Νέα Υόρκη και το Λονδίνο ή σε πόλεις όπως η Αθήνα και η Λευκωσία, όταν η ψηφιακή οικονομία διασφαλίζει υψηλές απολαβές οπουδήποτε;
Πού πάμε από εδώ;
Αν και τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας ανέκαθεν επεξεργάζονταν σενάρια της μελλοντικής καθημερινότητας, για να κατανοήσουμε πού πάμε από εδώ μένει να αντιληφθούμε τον τρόπο σκέψης αυτών που ενδέχεται να σημαδεύσουν τη μετα-πρώιμη φάση της ψηφιακής εποχής. Ο Elon Musk και ο Mark Zuckerberg, με συνολικό πλούτο που αγγίζει τα $250 δις, φιλοδοξούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Ο πρώτος, μέσω της Tesla, επενδύει σε τεχνολογίες ανάπτυξης ανθρωποειδών ρομπότ, ενώ εκφράζει την προσωπική απογοήτευσή του για τις απαρχαιωμένες ταξιδιωτικές μεθόδους και προτείνει τη χρήση πυραύλων για διεθνή ταξίδια. Ο δεύτερος, αφού δημιούργησε το μεγαλύτερο δίκτυο στην ιστορία αποτελούμενο από 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, διαμηνύει ότι έφερε εις πέρας μόνο το 1% από αυτά που στοχεύει να υλοποιήσει. Την ίδια ώρα, ανενόχλητος κατευθύνει τη Meta σε επενδύσεις πέραν των $100 δις στον τομέα της μετασύνδεσης και της μηχανικής μάθησης. Επομένως, οι επόμενες δεκαετίες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν από:
- Την ενσωμάτωση ανθρωποειδών ρομπότ στο εργασιακό δυναμικό
- Την εισδοχή της μετασύνδεσης στην καθημερινότητα
- Τη σμίκρυνση ταξιδιωτικού χρόνου μεγάλων αποστάσεων
Ο μετα-πρώιμος ψηφιακός νομαδισμός ενδέχεται να μετεξελιχθεί εκτός του στενού ταξιδιωτικού ορισμού του, μιας και η ελαχιστοποίηση των αποστάσεων θα επιτρέπει σε ολοένα και περισσότερους παραδοσιακούς επαγγελματίες είτε να ταξιδεύουν και να εργάζονται εξ αποστάσεως είτε να εγκαθίστανται σε μακρινότερες περιοχές από την τοποθεσία του εταιρικού τους γραφείου. Οι ψηφιακοί νομάδες του μέλλοντος θα είναι αυτοί που θα αποφύγουν την αγελαία σκέψη και θα αναπτύξουν δημιουργικό περιεχόμενο, αφού οι νοήμονες μηχανές θα αναλάβουν τη διεκπεραίωση επαγγελμάτων διαδικαστικής φύσεως. Αυτοί που θα ενσωματώσουν απρόσκοπτα την εργασία στην καθημερινή ζωή, αφού η μετασύνδεση θα προωθήσει τη δημιουργικότητα εντός και εκτός της φυσικής πραγματικότητας, ενώ θα καταστήσει το εταιρικό γραφείο περιττό. Η ικανότητα παραγωγής πρωτότυπων ιδεών, καινοτομίας και εφευρετικότητας, αντί εκτέλεσης διαδικασιών, θα έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ.
Συμπεράσματα για την Κύπρο
Ενώ μεταβαίνουμε αργά αλλά σταθερά στη μετα-πρώιμη φάση της ψηφιακής εποχής, η Κύπρος διατηρεί συγκριτικό πλεονέκτημα. Η εργασία οπουδήποτε αποτελεί ευκαιρία να προσελκύσει ταλαντούχους ψηφιακούς νομάδες. Το πρόγραμμα Cyprus Digital Nomad Visa, αν και το 2022 απαριθμούσε λιγότερες από 500 αιτήσεις, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο, αλλά η εκπαίδευση της γενιάς Άλφα –κάτω των 12 ετών– στην ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τα επαγγέλματα του μέλλοντος. Μόνο έτσι η κυπριακή κοινωνία θα ενταχθεί επάξια στη μετα-πρώιμη φάση της ψηφιακής εποχής.